اگر به روایح حساس هستید، نگران نباشید، شما تنها فرد نیستید. بسیاری از افراد دچار حساسیت بویایی هستند که ممکن است عطرهای خاصی آن‌ها را تحریک ‌کند. رایحه عطرها، مواد شوینده لباسشویی، پاک کننده‌های خانگی و خوشبو کننده‌های هوا ممکن است علائم ناخواسته‌ای شبیه به یک واکنش آلرژیک ایجاد کنند. اگر از حساسیت بویایی رنج می‌برید؛ اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای مقابله با آن‌ها انجام دهید. در این مقاله سعی کردیم به راه‌ حل‌های ساده و کاربردی اشاره کنیم و اقدامات لازم برای پیشگیری و درمان را توضیح دهیم.

حساسیت عطری چیست؟

حساسیت به عطر، نوعی واکنش آلرژیک به برخی مواد شیمیایی یا ترکیبی از مواد شیمیایی به کار برده شده در یک محصول است. معمولا هنگام بحث در مورد حساسیت عطری، اولین چیزی که به ذهن می‌رسد عطرها و پرفیوم‌ها هستند. اما حساسیت عطری اغلب انواع موارد استفاده روزانه از جمله لوازم آرایشی، خوشبوکننده‌های هوا، محصولات پاک‌کننده و آفت‌کش‌ها را نیز شامل می‌شود.

معمولا شرکت‌ها و کمپانی‌های عطرسازی مواد تشکیل دهنده عطرهای خود را افشا نمی‌کنند؛ که این امر می‌تواند شناسایی ماده‌ای را که مسئول حساسیت است دشوار کند. صرف نظر از اینکه این آلرژن خاص چیست؛ واکنش‌های رایج به قرار گرفتن در معرض حساسیت شامل سردرد، مشکلات تنفسی، آسم و تحریکات پوستی است.

علائم خفیف حساسیت به عطر

اگر عطر در نزدیکی صورت و مجاری تنفسی (بینی، دهان و گلو) عطری اسپری شد، سعی کنید عطسه کنید. برخی از واکنش‌های آلرژیک بسیار شدید هستند و می‌توانند به سرعت رخ دهند. با این حال که برخی از این علائم بسیار نادر هستند اما ممکن است نیاز به مراقبت فوری پزشکی داشته باشند. در اینجا به چند نشانه رایج حساسیت عطری اشاره کردیم.

• خارش، دویدن یا گرفتگی بینی
• مخاط بینی که از پشت گلو می‌چکد
• سرفه‌های مداوم
• سردرد
• حالت تهوع درمان دارویی حساسیت عطری

داروهای آنتی هیستامین‌های خوراکی مانند ستیریزین، دیفن هیدرامین، یا لوراتادین به رفع خارش و گرفتگی کمک می‌کنند. همچنین می‌توانید کرم‌های کورتیکواستروئیدی موضعی، هیدروکورتیزون یا سایر کرم‌های استروئیدی مشابه را روی ناحیه دارای حساسیت بمالید. حمام بلغور یا جو دوسر می‌تواند به تسکین خارش و التهاب کمک کند. همچنین با قرار دادن پارچه نازکی مانند جوراب شلواری در آب سرد با بلغور جو دوسر خیس شده، کمپرس جو دوسر درست کنید.

لوسیون یا کرم مرطوب کننده ملایمی استفاده کنید که هیچ گونه مواد مصنوعی یا مواد شیمیایی نداشته باشد؛ زیرا ممکن است باعث واکنش دیگری شود. نور درمانی روش دیگری است. می‌توانید نور آبی یا قرمز را امتحان کنید تا به از بین بردن باکتری‌های تحریک‌کننده پوست کمک کند؛ یا پاسخ سیستم ایمنی روی پوست را برای تسکین و ترمیم بافت کاهش دهد.

چگونه از بروز آلرژی عطری جلوگیری کنیم؟

در وهله اول باید از موادی که باعث آلرژی شما می‌شود دوری کنید. وقتی فهمیدید به چه چیزی حساسیت دارید، در هر محصولی که می‌خواهید بخرید به دنبال آن ماده بگردید و مطمئن شوید که عاری از آن ماده است. اگر دوست دارید هم بوی خوبی داشته باشید و هم از هر یک از موادی که باعث آلرژی می‌شود اجتناب کنید؛ عطرهای طبیعی و گیاهی را امتحان کنید. انتخاب عطری که حداقل مواد تشکیل دهنده حساسیت‌زا را داشته باشد؛ می‌تواند احتمال واکنش آلرژیک یا حساسیت را کاهش دهد.

چند راه برای کمک به کنترل محیط و کاهش علائم آلرژی

سعی کنید از حضور در مکان‌هایی که افراد حاضر در آنجا عطر زده‌ و آلرژی یا حساسیت شما را تحریک می‌کنند، خودداری کنید. یک دستگاه تصفیه هوای کوچک برای محل کار و زندگی خود تهیه کنید تا به شما کمک کند هوای شما را از ضررات مضر و حساسیت‌زا موجود در هوا که می‌توانند علائم شما را تحریک کنند، عاری نگه دارد. همچنین به اطرافیان خود در مورد آلرژی خود اطلاع دهید.

بسیاری از مشکلات با گفتگو قابل حل هستند. بهتر است بجای پنهان کردن موضوع را با همکار، دوست و یا شریک زندگی خود مطرح کنید تا بدانند از عطر زدن حداقل در نزدیکی شما اجتناب کنند. این شامل شمع‌ها، شوینده‌ها و خوشبو کننده‌های هوا نیز می‌شود. نه تنها آلرژی، بلکه تمامی میکروب‌ها و آلودگی‌ها را به راحتی می‌توانند سیستم ایمنی ضعیف را تحت تاثیر قرار دهند. پس از تقویت سیستم ایمنی خود قافل نشوید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

برای به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض محرک‌های آلرژی یا حساسیت، بهتر است از استفاده هرگونه محصولات معطر دوری کنید. به هر حال هرگونه پیشگیری برای بروز علائم آلرژی، خارش یا بثورات لازم است. کهیر یا بثورات به طور دردناکی خارش کرده یا مدام شما را از زندگی روزمره منحرف می‌کند. بثورات شما از جایی که شروع شده به سایر قسمت‌های بدن شما پخش می‌شود، یا جوش‌های جدید در جایی که شما در معرض آن قرار نگرفته‌اید ظاهر می‌شود.

علائم واکنشی که در اطراف صورت یا اندام تناسلی خود دارید پس از چند روز یا چند هفته بهتر نشده یا حتی بدتر می‌شود. همچنین گاهی به دلیل سفتی در گلو مشکل تنفس دارید.عفونت روی پوست یا جاهای دیگر علائم مشخص دارد؛ از جمله گرم بودن پوست در هنگام لمس یا بثورات خارش‌دار که ترشحات غلیظ، کدر و بد رنگ ایجاد می‌کنند. در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید:

• جوش های بزرگ یا کهیر دردناک که شدیدا خارش دار هستند
• احساس خستگی یا خواب آلودگی
• احساس سردرگمی یا سرگردانی
• احساس سرگیجه غیر عادی
• احساس بیماری یا استفراغ
• ضربان قلب بالا یا ضربان غیرعادی
• تب

اگر اشتباهی عطر در چشمانتان رفت چه کار کنید؟

برای همه ما چند باری پیش آمده که از برخورد ذرات عطر با چشممان احساس ناخوشایندی داشته باشیم. اگر بر حسب اتفاق هنگام اسپری کردن و یا هر دلیل دیگری عطر در چشمتان رفت، چند مرحله کلیدی وجود دارد که باید دنبال کنید.

1- دست‌های خود را کاملا بشویید

در صورت بروز آلرژی؛ مطمئنا در وهله اول ناخودآگاه چشمانتان را لمس می‌کنید. پس قبل از شروع مالش یا تمیز کردن چشم‌ها، دست‌های خود را کاملا با آب گرم و صابون بشویید. این کار به جلوگیری از پخش آلودگی بیشتر در بافت چشم کمک می‌کند.

2- لنزهای خود را بردارید

اگر می‌توانید، قبل از شستشو چشم‌ها و بعد از شستن دست‌ها، لنزهای خود را خارج کنید. قطعا اگر چشم‌هایتان تحریک شده باشد، برداشتن لنزها دشوار خواهد بود. با این حال، ممکن است برخی از مواد شیمیایی موجود در عطر در هنگام برخورد با چشم، زیر لنزها گیر بیفتند، بنابراین مهم است که در اولین فرصت، قبل یا در حین شستشوی چشم، لنزها خود را بردارید.

3- چشمان خود را مالش ندهید

لطفا چشمان خود را مالش ندهید. مالش چشم‌ها می‌تواند باعث تحریک، آلودگی و آسیب بیشتر به چشم‌ها و پوست حساس اطراف آنها شود. اگر چشمانتان به هرگونه مواد شیمیایی آلوده شده‌اند؛ تحت هیچ شرایطی، آنها را مالش ندهید.

4- چشمان خود را بشویید

برای اطمینان از پاک شدن مواد مضر موجود در عطر یا دئودورانت که چشم شما را آلوده کرده؛ باید چشمان خود را با آب بشویید. بهترین روش برای شستشو و تمیز کردن چشم پس از آلودگی، استفاده از محلول شستشوی چشم پزشکی به همراه یک قطره استریل شستشوی چشم است. این محلول ها عمدتا از آب تصفیه شده و مقادیر کمی از سایر مواد تشکیل شده‌اند که با قیمتی مقرون به‌صرفه در دسترس هستند. برای شستشو دادن چشم با آب روش‌های زیر را در پیش گیرید.

آب را از بالا داخل چشم بریزید

یک راه ساده این است که آب را از بالا به داخل چشم آسیب دیده بریزید، درست مانند قطره چشم. اگر می توانید، چشم(ها) را باز کنید و جریان نازکی از آب را از بالای سر به داخل چشم بریزید. می توانید از قوری، پارچ یا حتی یک فنجان معمولی استفاده کنید. با این حال، باید این روند را حداقل برای پانزده دقیقه ادامه دهید. چشمان خود را به صورت دایره ای بچرخانید تا آب به پشت چشم نیز نفوذ کند. به طور مکرر پلک بزنید تا مطمئن شوید که تمام قسمت های چشم شسته شده است.

چشم‌ها در یک کاسه آب فرو ببرید

این روش شامل پر کردن یک کاسه یا حوض بزرگ با آب ولرم است؛ دقت کنید که آب ولرم باشد. حال چشمان خود را در آب قرار دهید و آنها را باز کنید. هنگامی که چشمان‌تان را باز کردید، شروع به چرخاندن آنها به‌صورت دایره‌ای کنید تا مطمئن شوید که آب به تمام قسمت‌های چشم می‌رسد. برای پاک کردن کامل آلودگی، این روش را پانزده دقیقه انجام دهید.

چشم‌ها با سردوش بشویید

وارد حمام شوید و سر دوش را باز کنید؛ باز هم آب ولرم! سرتان را مستقیما داخل جریان آب بگیرید، چشمان خود را باز کنید و اجازه دهید آب چشمان شما را مانند قطره چشمی به مدت پانزده دقیقه یا بیشتر بشوید. همانند روش‌های دیگر، سعی کنید چشمان خود را به صورت دایره‌ای بچرخانید تا آب به تمام آن گوشه‌ها وارد شود.

یخ را روی پلک ها بمالید

اگر پس از شستشوی چشم‌ها احساس سوزش، خارش و درد شدید دارید، سعی کنید یک کیسه پلاستیکی با تکه‌های یخ در آن یا یک کیسه میوه یا سبزیجات منجمد را روی پلک‌ها قرار دهید. این کار می‌تواند به کاهش سوزش و هر گونه تورم احتمالی کمک کند.

قطره چشم بزنید

اگر پس از شستشوی چشم همچنان چشم‌های شما دارای التهاب و سوزش است، استفاده از قطره‌های معمولی اشک مصنوعی می‌تواند کمک کند. اگرچه قطره‌های چشمی معمولا برای خشکی و خارش چشم استفاده می‌شود، اما می تواند برای کاهش سوزش چشم نیز مفید باشند. حتما قبل از استفاده از قطره، چشم خود را با آب یا محلول شستشوی چشم کاملا بشویید.

در صورت تداوم درد و سوزش با پزشک یا خدمات اورژانس تماس بگیرید. اگر درد و سوزش شدید نیست، اما همچنان طی چند روز ادامه دارد، باز هم بهتر است که با پزشک خود تماس بگیرید و بفهمید که دلیل چیست.

اگر عطر وارد دهان شود چه اتفاقی می افتد؟

اگرچه ورود عطر در دهان خوشایند نیست، اما خوشبختانه خطرناک نیست مگر اینکه مقدار زیادی از آن خورده شده باشد. اگر بر اثر تصادف ذرات عطر شناور در هوا، کمی در دهانتان رفت یا به طور مستقیم به دهان خود اسپری کردید اولین کاری که باید انجام دهید این است که ببینید چه احساسی دارید. اگر تا به حال طعم عطر را چشیده باشید، احتمالا می‌دانید که به لطف الکل دناتوره شده و سایر مواد شیمیایی سمی موجود در این ترکیب، طعم تلخ و تند وحشتناکی از خود بر جای می‌گذارد.

اگر علائم شما با طعم بد زبان شروع و به پایان می‌رسد، باید خوشحال باشید. تقریبا مشکل خاصی برای شما وجود ندارد جز اینکه مقداری آب یا مایع دیگری بنوشید و سعی کنید طعم آن را از دهان خود از بین ببرید. سعی کنید مایعات را در دهان خود بچرخانید یا غرغره کنید تا مواد مضر را تخلیه کنید. اگر طعم تلخ آن شما را خیلی آزار می‌دهد، می‌توانید از ترفند قدیمی نان نیز برای جذب مواد شیمیایی از زبان خود استفاده کنید.

به سادگی یک تکه نان سفید بردارید و بگذارید یک یا دو دقیقه روی زبان بماند تا سموم به نان منتقل شوند. بهترین کار این است که به آن زمان بدهید تا در نهایت طعم تلخش از بین برود. اما اگر علائم شما ادامه پیدا کرد، یا اگر علائم شدیدتری مانند حالت تهوع یا تب را تجربه کردید، بهتر است با پزشک یا مرکز کنترل مسمومیت تماس بگیرید. حساسیت‌ عطری امری شایع است که البته می‌توانند برای برخی مخرب باشد. مخصوصا اگر مجبور باشید با افرادی کار یا زندگی کنید که هر روز عطرهای تند می‌پوشند و اجتناب از آنها مقدور نیست.